زنجبیل چیست؟
زنجبیل گیاهی چندساله با ریزوم‌های متورم و غده‌ای انشعاب دار است که از این ریزوم‌ها ساقه‌هایی خارج می‌شود و ممکن است تا یک متر بلند شود. برگ‌های زنجبیل متناوب، بلند و نوک تیز هستند که انتهای آن‌ها به غلافی تبدیل می‌شود و دور ساقه را فرا می‌گیرد. ساقه گل‌دار از ریزوم خارج شده و در انتها به گل‌هایی به رنگ زرد زیبا با لکه‌های قهوه‌ای و به‌صورت گل‌آذین سنبله منتهی می‌شود. قسمت مورد استفاده گیاه ریزوم‌هاست.
درصورتی‌که پوست روی ریزوم گیاه جدا نشده باشد، به رنگ خاکستری است که به آن زنجبیل خاکستری گفته می‌شود؛ ولی اگر پوسته خارجی آن جدا شود، به رنگ تقریباً سفید درمی‌آید که به آن زنجبیل سفید گفته می‌شود.
خواص زنجبیل
- ضد التهاب:
زنجبیل حاوی جینجرول است که خواص ضد التهابی قوی دارد و می‌تواند در کاهش درد و التهاب مفاصل و عضلات موثر باشد. - ضد تهوع:
زنجبیل به طور سنتی برای کاهش تهوع ناشی از بارداری، شیمی‌درمانی و بیماری حرکت استفاده می‌شود. - بهبود هضم:
زنجبیل می‌تواند به بهبود هضم غذا کمک کند و علائم سوء هاضمه مانند نفخ و گاز معده را کاهش دهد. - کاهش درد عضلانی:
مصرف زنجبیل بعد از ورزش‌های سنگین می‌تواند به کاهش درد عضلانی کمک کند. - کنترل قند خون:
زنجبیل می‌تواند به بهبود کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک کند. - تقویت سیستم ایمنی:
زنجبیل دارای خواص ضد میکروبی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. - کاهش کلسترول:
مصرف زنجبیل می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) کمک کند. - ضد سرطان:
زنجبیل ممکن است خواص ضد سرطانی داشته باشد و در پیشگیری از برخی انواع سرطان موثر باشد. - بهبود عملکرد مغز:
خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی زنجبیل می‌تواند به بهبود عملکرد مغز و حافظه کمک کند. - کاهش درد قاعدگی:
زنجبیل می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی‌های ناشی از قاعدگی کمک کند.
اسامی زنجبیل
علمی: Zingiber officinale
عمومی: Ginger
نام انگلیسی: Ginger root, Giner rhizome
عربی: زنجبیل
فرانسوی: Gingembre
آلمانی: Gingiber
خانواده: Zingiberaceae (زنجفیل)
تاریخچه زنجبیل
کاربرد دارویی زنجبیل، به چین و هند باستان بازمی‌گردد و منابع مربوط به کاربرد آن، در فارماکوپه ها پیدا شده است. در قرن سیزدهم، به دنبال مشخص شدن خواص زنجبیل در آشپزی، استفاده آن در سراسر اروپا رایج شد.
زنجبیل در عطاری‌های قرون وسطی، جایگاه خاصی داشت و از آن برای درمان تهوع در سفر (ماشینی شدن)، تهوع، خماری در صبحگاه و نفخ استفاده می‌شد.
فواید زنجبیل
فواید زنجبیل به شرح زیر است:
1- ضد تهوع و استفراغ
2- ضد اکسیدان قوی
3- کاهش چسبندگی پلاکت (این خاصیت زنجفیل ازخواص سیر و همچنین خواص پیاز قوی‌تر است.)
4- کاهش‌دهنده کلسترول، صفرا آور، محرک روده و معده، مقوی معده، ضد اسپاسم و معرق. دارای خاصیت آنتی‌بیوتیکی علیه سالمونلایتفی، ویبریوکلرا، تریکوفیتون ویولا سئوم و تریکوموناس واژینالیس باقدرتی بالاست.
5- مقوی قلب و کاهش‌دهنده پرفشاری خون، محافظ کبد، دارای خاصیت ضد درد که مشابه کپسایسین فلفل سبز عمل می‌کند.
6- بهبود زخم معده: آزمایش‌هایی با موادی که ایجاد زخم معده می‌کنند (مانند الكل، ایندومتاسین و آسپرین) انجام شده که خاصیت ضد زخم معده آن را اثبات کرده است. زنجفیل ازنظر طبیعت، جزء مواد گرم، خشک و سوزاننده است.
کاربرد زنجبیل:
در صنعت مواد غذایی، روغن زنجبیل به‌عنوان چاشنی به کار می‌رود، همچنین عصاره آن در تولید نوعی آبجو کاربرد دارد. در چین ریشه و ساقه زنجبیل به‌عنوان آفت کشی برای دفع شته و هاگ‌های قارچی استفاده می‌شود. زنجبیل در فارماکوپه های اتریش، چین، مصر، انگلیس، هند، ژاپن، هلند و سوئیس وجود دارد. در آلمان به‌صورت داروی بدون نسخه و در آمریکا به‌عنوان مکمل غذایی مورد قبول است. انواع زنجبیل به‌صورت پوست کنده، همراه با پوست یا سفید نشده وجود دارد که بیشتر حاوی ۱/۵ درصد اسانس هستند و ارزش دارویی دارند.
لانگی و همکارانش، زنجبیل جامائیکایی و کوچینی را بهترین نوع آن می‌دانند و معتقدند که نوع ژاپنی آن کیفیت پایینی دارد که برای استفاده پزشکی توصیه نمی‌شود. استانداردهای کیفی گیاه در کتاب دارویی آمریکا (USP) و انگلستان (NF) ذکرشده است. فرآورده‌های دارویی زنجبیل به‌صورت های عصاره زنجبیل پودری ، محلول الکلی، روغن و عصاره زنجبیل مایع یافت می‌شود. استفاده از زنجبیل (به‌عنوان چاشنی، ادویه و طعم دهنده) به‌صورت روغن، عصاره و اولئورزین از طریق سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) بی‌خطر شناخته شده است.
عوارض زنجبیل:
زنجبیل در حد مصرف دارویی عارضه جانبی ندارد.
موارد احتیاط:
ممکن است با داروهای قلبی، دیابت و ضد انعقاد تداخل کند. همچنین در دوره حاملگی وشیردهی از مصرف زیاد آن باید خودداری کرد.
داروهای گیاهی:
کپسول‌های حاوی پودر زنجبیل در بازار وجود دارند.
نحوه مصرف زنجبیل:
تهیه چای: مصرف این فرآورده برای چای زیاد معمول نیست ولی می‌توان روی نیم تا یک گرم از پودر آن یک استکان آب در حال جوش ریخت و حدود ۱۵ دقیقه صبر کرد تا دم بکشد، سپس آن را صاف و مصرف کرد.
پودر زنجبیل: چون پودر آن دارای مزه تند و سوزاننده است، بهترین روش مصرف تهیه کپسول‌های آن است که به‌راحتی مصرف می‌شود. برای این کار می‌توان کپسول‌های خالی ۵۰۰ میلی‌گرمی را از داروخانه تهیه نموده و آن‌ها را از پودر زنجبیل پر کرد تا هم وزن آن‌ها مشخص باشد و هم مزه تند و سوزاننده آن حس نشود.
میزان مصرف زنجبیل به‌عنوان ضد تهوع و استفراغ نیم تا یک گرم است که نیم تا یک ساعت قبل از مسافرت باید مصرف شود. در مورد استفاده از آن در زنان باردار، پیشنهاد می‌شود صبح هنگام ۱ گرم مصرف شود.
همچنین به‌منظور درمان آرتریت، لازم است میزان مصرف آن ۴-۲ گرم در روز باشد که می‌توان چندین هفته این میزان را ادامه داد تا رضایت بیمار جلب شود.
ترکیبات زنجبیل:
زنجبيل محتوی ۳-۲/۵ درصد اسانس زنجبیل است که ترکیبات آن بستگی به ناحیه کشت دارد. مهم‌ترین مواد تشکیل دهنده اسانس زنجي برون، کورکومین و بیسابولون هستند.
ترکیبات دیگر زنجبیل شامل نشاسته تا ۵۰ درصد، پروتئین تا ۹ درصد، چربی تا ۸ درصد و رزین ها است. همچنین ویتامین‌های آن شامل B1,B2,B3,B6,B9، C، E و املاح آن شامل آهن، منیزیوم، منگنز، فسفر، روی، پتاسیم، (۴۱۵ میلی‌گرم درصد) و سدیم (۱۳ میلی‌گرم درصد) در نوع تازه و پتاسیم (۱۳۲۰ میلی‌گرم درصد) و روی (۳۷ میلی‌گرم درصد) در نوع خشک است. قندها در نوع تازه ۱۷/۸ درصد و در نوع خشک ۷۱/۶ درصد است.
تأثیر زنجبیل بر فشارخون بالا با زیاده‌روی در مصرف آن:
فشارخون بالا که به افزایش و بالا رفتن فشارخون اشاره دارد، معمولاً هیچ نشانه یا علائمی ندارد، اما با نظارت بر فشارخون شما می‌توان آن را تشخیص داد.
فشارخونی که 140/90 یا بالاتر است نشان‌دهنده فشارخون بالا و خطر حمله قلبی، سکته مغزی و حتی بیماری قلبی و کلیوی است.
علاقه زیادی به استفاده از داروهای طبیعی برای درمان فشارخون بالا وجود داشته است. یکی از این داروهای طبیعی، زنجبیل است.
فشارخون بالا، علل و محرک‌های زیادی دارد، اما شیوه زندگی شما می‌تواند تأثیر زیادی در احتمال ابتلا به آن داشته باشد مانند خوردن نمک زیاد، اضافه‌وزن، عدم ورزش، نوشیدن زیاد الکل.
فشارخون بالا همچنین می‌تواند دلایل ژنتیکی داشته باشد و یا حتی می‌تواند عارضه جانبی برخی از داروها باشد. زنجبیل فشارخون را کاهش می‌دهد.
زنجبیل را می‌توان برای بهبود گردش خون رگ‌های خونی استفاده کرد. دوزهای خاصی از مصرف روغن زنجبیل اصل با افت فشارخون شریانی و همچنین با کاهش انقباضات عضلانی همراه است.
مهم است که قبل از شروع مصرف برای مقاصد دارویی، عوارض و اثرات جانبی زنجبیل را در نظر بگیرید.
ازآنجاکه زنجبیل فشارخون را کاهش می‌دهد، افرادی که فشارخونشان پایین است نباید مصرف کنند، زیرا ممکن است خطر ابتلا به فشارخون پایین و ضربان قلب نامنظم را افزایش دهد.
خوردن زنجبیل تازه و خام و همچنین مصرف زنجبیل خشک، نوشیدن چای زنجبیل یا مصرف مکمل‌های زنجبیل، همه راه‌های مؤثر برای کاهش فشارخون است.
از سایر خواص گیاه زنجبیل، کاهش تهوع، درمان سینوزیت، رفع خستگی عضلات، تسکین درد و غیره است.
مقدار مصرف زنجبیل:
– توصیه نمی‌شود بزرگ‌سالان روزانه بیش از چهار گرم زنجبیل به هر شکلی مصرف کنند.
– زنان باردار نباید بیش از یک گرم زنجبیل در روز مصرف کنند.
-همچنین زیاده‌روی در مصرف زنجبیل باعث بالا رفتن فشارخون می‌شود. باید در حد اعتدال مصرف شود تا فشارخون را کاهش دهد.
مصرف زنجبیل در دوران بارداری مضر است یا مفید؟
مانند سایر گیاهان دارویی، مصرف زنجبیل در حد اعتدال در هنگام بارداری بی‌خطر است؛ زیرا این امر می‌تواند خطر سقط‌جنین خصوصاً در دوزهای بالا را افزایش دهد. در طول سه‌ماهه اول بارداری، زنجبیل و روغن زنجبیل می‌تواند مفید باشد زیرا تصور می‌شود حالت تهوع را کاهش می‌دهد. NHS مصرف مکمل‌های زنجبیل را در دوران بارداری توصیه می‌کند، ولی باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
فواید زنجبیل در بارداری:
زنجبیل و روغن زنجبیل اصل یک ماده غذایی باارزش است که دارای خواص درمانی بی‌شماری است، کاهش حالت تهوع و استفراغ یکی از مواردی است که با مصرف روزانه ریشه زنجبیل و یا پودر و روغن آن، می‌توان آن را به میزان قابل‌توجهی کاهش داد. علاوه بر حالت تهوع، مصرف زنجبیل می‌تواند از بروز خطرات ناشی از کلسترول بالا در بارداری جلوگیری نماید. همچنین زنجبیل در بهبود گردش خون مادر، تأثیر مثبتی داشته و موجب انتقال بهتر اکسیژن و مواد غذایی از مادر به جنین می‌شود. از دیگر خواص زنجبیل برای زنان باردار، تقویت سیستم ایمنی بدن مادر است. همچنین به دلیل سرشار بودن از ویتامین C، اسیدفولیک و آهن موجب تقویت سیستم ایمنی جنین شده و از بروز برخی نقایص مادرزادی در هنگام تولد پیشگیری می‌کند.
زنجبیل تنها برای زنان باردار مفید نیست، برای سایر افراد هم زنجبیل فوق العاده است. از سایر خواص گیاه زنجبیل می توان به کاهش درد، کاهش وزن، کاهش فشار خون و دیابت اشاره کرد.
مضرات زنجبیل در بارداری:
در دوران بارداری نباید، هیچ‌گونه گیاه دارویی را بدون مشورت پزشک مصرف کرد، زیرا این دوران برای مادر بسیار حساس است و مصرف برخی مواد گیاهی می‌تواند خطرات و عوارض جبران‌ناپذیری را برای جنین و مادر به همراه داشته باشد؛ خوردن مقدار کم زنجبیل در طول بارداری ممکن است، مشکلات زیادی ایجاد نکند، اما به کسانی که سابقه سقط‌جنین، سرگیجه و خونریزی واژینال دارند، مصرف آن توصیه نمی‌شود. همچنین مادرانی که دیابت دارند نباید مصرف کنند زیرا بر روی قند خون آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. مصرف زیاد زنجبیل در خانم‌های حامله موجب سقط‌جنین و خونریزی پریودی می‌شود که بسیار خطرناک است. ازاین‌رو به مادران باردار، توصیه می‌شود قبل از استفاده از زنجبیل، حتماً با پزشک و یا متخصص تغذیه مشورت کنند.
نکات قابل‌توجه:
١- سؤالات زیادی درباره مقدار مصرف حقیقی زنجبیل مطرح است. به‌طورمعمول، روزانه یک گرم از پودر خشک زنجبیل توصیه می‌شود. این مصرف روزانه در هندوستان گاه ۱۰-۸ گرم است و عوارضی از آن گزارش نشده است.
۲- آزمایش‌های انجام شده روی موش نشان داده است که به مقدار ۲/۵ گرم بر کیلوگرم وزن بدن موش، هیچ‌گونه خطری ندارد و عوارضی تا هفت روز پس ازآن مشاهده نشده است.
٣- توصیه می‌شود که مصرف زنجبیل با معده خالی، در هر نوبت کمتر از ۶ گرم باشد؛ چون ممکن است مقادیر بیشتر از این، موجب التهاب و زخم معده شود.
۴- درصورتی‌که عصاره زنجبیل در دسترس باشد، مقدار ۲ تا ۱۰ قطره از آن برای رفع تهوع، نفخ، هضم غذا و تحریک گردش خون و گرم شدن مفید است.
۵- درصورتی‌که اسانس زنجبیل در دسترس باشد، ۵ تا ۱۰ قطره آن را با ۲۵ میلی‌لیتر روغن بادام مخلوط نمایید. این مخلوط به‌عنوان ماساژ برای دردهای روماتیسمی به‌خصوص پاها مفید است. گاه به این مخلوط اسانس اکالیپتوس و ژونی‌پر (نوعی سرو) نیز اضافه می‌گردد که اثر آن قوی‌تر می‌شود.
۶- مصرف خوراکی یک تا دو قطره اسانس زنجبیل روی یک حبه قند یا مخلوط با نصف قاشق چای‌خوری عسل طبیعی، برای تسکین دل دردهای زمان قاعدگی، تهوع و مشکلات معده مفید است.
۷- ده کشور اول تولید کننده زنجبیل شامل چین، اندونزی، نپال، تایلند، نیجریه، بنگلادش، ژاپن، فیلیپین و کامرون است که در سال ۲۰۰۸ مقدار ۱۶۱۵٬۹۷۴ تن تولید کرده‌اند.
نکته مهم:
بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌های گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید.
برای خرید عصاره و دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره 09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق واتس اپ با ما در ارتباط باشید.
منابع:
1.https://www.healthline.com/nutrition/11-proven-benefits-of-ginger
2.https://www.webmd.com/diet/ss/slideshow-health-benefits-ginger
باتشکر وخسته نباشید، کاملترین توضیح بود، برای بنده،
سپاس عالی بود توضیحات