فواید گیاهان دارویی امروزه بیشتر از قبل مطرح شده است. به جای استفاده زیاد از قرص هایی که دارای عوارض هستند، می توان از عصاره گیاهان دارویی برای درمان استفاده کرد. در این مطلب به سوال عصاره گیری به روش سنتی چگونه است؟ پاسخ داده می شود و انواع عصاره گیری را توضیح می دهیم.
گیاهان دارویی و عصاره گیری
از گذشته تا کنون از گیاهان دارویی برای درمان بیماری های مختلفی استفاده می شود. شناخت این گیاهان دارویی و استفاده درست از آنها برای درمان بسیاری از بیماری ها کمک کننده است که بدون داشتن هیچ نوع عوارضی، سلامتی را به افراد باز می گرداند.
محصولاتی که از گیاهان دارویی گرفته می شود، منابع مهمی در تولید طعم دهنده ها، رنگ ها، مواد آرایشی، عطر سازی و مهم تر از آنها داروها می باشند.
عصاره گیری در دو نوع جدا کردن مایع از جامد و همچنین مایع از مایع انجام می شود. از دستگاهی که معمولا برای این فرایند استفاده می شود دستگاه سوکسله است. در این نوع دستگاه ماده جامد و حلال ها در کنار هم قرار می گیرند.
منظور از عصاره گیری به روش سنتی چیست؟
عصاره گیری به روش سنتی چگونه است؟
به معنای خارج کردن ماده موثر گیاه دارویی به روش جدا کردن، بر مبنای مکانیزم حلال است.
این حلال ها از جمله الکلی، هیدروالکلی و آبی می باشند.
برای بدست آوردن عصاره گیاهی، دو روش وجود دارد.
این روش ها از جمله حرارت دادن گیاه و عصاره گیری بدون حرارت است.
در تعیین استفاده از هر کدام، باید به گیاه مورد نظر توجه شود که آیا به حرارت حساس است یا خیر.
اگر که حساس باشد باید از روش بدون حرارت استفاده کرد.
ما در این شیوه، از دستگاهی به نام سوکسله استفاده می شود که کار آن با حرارت صورت می گیرد.
برای عصاره گیری بدون ایجاد حرارت، از دستگاهی به نام پرکوله استفاده می شود.
عصاره گیری با حرارت و بدون حرارت چگونه است؟
عصاره گیری بدون حرارت با مقدار بیشتری از حلال مصرفی و همینطور زمان بیشتری انجام می شود.
اما عصاره گیری با روش حرارت گیری ارزان تر و سریع تر است.
البته این نکته هم قابل ذکر است که در عصاره گیری بدون حرارت، اجسام سالم می مانند و اثر عصاره همچون گیاه خواهد بود.
نقش حلال ها در عصاره گیری گیاهان
در صورتی که عصاره های درست شده با حلال هایی همچون آب و اتانول گرفته شده باشند، خارج کردن حلال ها از عصاره های بدست آمده الزامی ندارد و می توان مصرف آن را در داروهای خوراکی انجام داد.
اما در صورتی که حلال های دیگری باشند باید آنها را خارج کرد.
در حال حاضر اکثر داروهای گیاهی که با حلال های آب و اتانول هستند خارج می شوند.
به این معنا که بیشتر عصاره های مصرف شده در داروهای خوراکی و غیر خوراکی، هیدروالکلی می باشند.
مصرف آنها با اندازه گرفتن غلظت و یا بدست آوردن عصاره خشک آنها صورت می پذیرد.
در صورتی که عصاره مایع یا جامد را مد نظر قرار دهیم، بدین گونه است که اگر حلال از عصاره جدا نشوند، عصاره هایی که بدست می آیند مایع هستند.
همچنین اگر حلال را از عصاره مورد نظر جدا نماییم، بر اساس مواد موجود امکان دارد حالت عصاره بدست آمده خمیری یا جامد باشد.
انواع عصاره گیری به روش سنتی چگونه است؟
- خیساندن
- عصاره های آبی
- عصاره گیری با حرارت توسط دستگاه سوکسله
- عصاره گیری بدون حرارت توسط دستگاه پرکوله
انواع روش های عصاره های آبی
- خیسانده
- دم کرده
- انفوز
- تنتوره
عصاره گیری به روش تخمیر
گیاه را برای مدت زمان معینی خیس می کنند. در اثر تخمیر الکل ایجاد می شود که استخراج مواد موثره از گیاه را آسان می کند. (الکل تولید شده نقش نگهدارنده نیز دارد).
این روش در ظروف سفالی صورت می گیرد. در اشل صنعتی ظروف چینی، چوبی و یا فلزی بکار می رود.
این روش، بصورت استاندارد نمی باشد ولی استاندارد نمودن عصاره حاصل مشکل نمی باشد.
عصاره گیری به صورت خیساندن
در عصاره گیری به صورت خیساندن ، استخراج اولین مرحله برای جداسازی محصولات طبیعی مورد نظر از مواد اولیه گیاهان است.
روش های عصاره گیری شامل استخراج با حلال، روش تقطیر، پرس و تصعید بر اساس اصل استخراج می باشد.
در روش های عصاره گیری، انتخاب حلال برای استخراج مواد مفید، بسیار مهم است.
انتخاب حلالیت، هزینه و ایمنی باید در انتخاب حلال در نظر گرفته شود.
بر اساس قانون شباهت و ترکیب پذیری، حلال هایی با مقدار قطبیت نزدیک به قطبیت املاح احتمالاً عملکرد بهتری دارند و بالعکس.
الکل ها (EtOH و MeOH) حلال های جهانی در استخراج حلال برای بررسی فیتوشیمیایی هستند.
عصاره گیری
از روش های عصاره گیری به صورت خیساندن، یک روش استخراج بسیار ساده با مضرات زمان استخراج طولانی و راندمان پایین استخراج است.
می توان از آن برای استخراج اجزای حرارت پذیر استفاده کرد.
وش عصاره گیری پرکولاسیون کارآمدتر از خیساندن است زیرا یک فرایند پیوسته است که در آن حلال اشباع شده به طور مداوم با حلال تازه جایگزین می شود.
در عصاره گیری از طریق جوشاندن، عصاره جوشانده حاوی مقدار زیادی ناخالصی محلول در آب است.
جوشانده را نمی توان برای استخراج اجزای حرارت پذیر یا فرار استفاده کرد.
استخراج رفلاکس کارآمدتر از پرکولاسیون یا خیساندن است و به زمان استخراج و حلال کمتری نیاز دارد.
نمی توان از آن برای استخراج محصولات طبیعی حرارت پذیر استفاده کرد.
استخراج سوکسله
از میان روش های عصاره گیری به صورت استخراج سوکسله مزایای استخراج و نفوذ رفلاکس را با هم ترکیب می کند، که از اصل رفلاکس و سیفون برای استخراج مداوم گیاه با حلال تازه استفاده می کند.
استخراج سوکسله یک روش استخراج مداوم خودکار با راندمان استخراج بالا است که نسبت به عصاره گیری به روش خیساندن یا پرکولاسیون به زمان و مصرف حلال کمتری نیاز دارد.
معرفی عصاره گیری به روش خیساندن
در عصاره گیری به صورت خیساندن، گیاهان را به شکل خرد شده یا کامل با حلال مناسب که می تواند ترکیبی از آب و الکل یا گلیسیرین خوراکی و آب باشد ترکیب می کنند.
این روش یکی از روش های تهیه عصاره آبی محسوب می شود.
سپس این ترکیب را در ظرف در بسته قرار می دهند.
این ترکیب به مدت حداقل سه روز باید در جای خشک و خنک و به دور از آفتاب نگهداری شود.
در طول این مدت به طور مداوم ترکیب را هم می زنند.
روش خیساندن برای شکسته و حل شدن مواد موثر و مفید در دیواره سلولی گیاهان در حلال مورد نظر انجام می شود. بعد از گذشت زمان مورد نظر مخلوط گیاه و حلال فشرده می شود و با فیلتراسیون عصاره گیاهان از بقیه ی مواد جدا می شود.
به شکل دیگر در عصاره گیری به صورت خیساندن، مقداری از گیاه را با مقدار مناسبی از آب با درجه حرارت بالا مخلوط می کنند.
سپس این ترکیب را مرتب هم می زنند. بعد از گذشتن حدود سی دقیقه عصاره ی به دست آمده را صاف می کنند.
گل ختمی و تخم کتان
عصاره گیاهانی مانند ریشه ختمی و تخم کتان را از روش خیساندن تهیه می کنند.
این روش عصاره گیری برای استخراج اجزای حرارت پذیر گیاهان استفاده کرد.
روش خیساندن روش ساده ای برای استخراج عصاره گیاهان است.
عصاره های آبی و روش خیساندن
روش خیساندن یکی از روش های تهیه ی عصاره های آبی است.
عصاره آبی از ترکیب تکه های خرد شده ی گیاه با حلال آب تهیه می شود.
در این روش نسبت گیاه به حلال آب به صورت یک به ده است.
ظروف مورد استفاده در این روش باید از مواد خنثی تهیه شده باشند.
عصاره تهیه شده در این روش، در حالت کلی استاندارد های GMP را ندارد.
عصاره گیری به روش خیساندن
به صورت خیساندن گیاهان را درون کیسه های نخی با منافذ درشت قرار می دهند.
سپس آن را درون حلال آب و گلیسیرین خوراکی یا الکل قرار می دهند و طی زمان حدود دو هفته، گاه گاهی کیسه گیاهان را در حلال غرق می کنند.
پس از گذشتن این زمان، عصاره را از فیلتر عبور می دهند و صاف میکنند.
عصاره گیری به روش خیساندن
خیساندن شامل قرار دادن مواد گیاهی (درشت یا پودر) در یک ظرف سربسته همراه با حلال و در دمای اتاق برای بازه زمانی حداقلی سه روزه است.
در طول این مدت بطور منظم فرایند هم زدن صورت می گیرد. این فرایند برای نرم کردن و شکستن دیواره سلولی گیاهان برای انتشار مواد شیمیایی گیاهی حل شدنی در نظر گرفته شده است.
بعد از 3 روز، مخلوط فشار داده شده یا توسط فیلتراسیون صاف شده است.
عصاره گیری به روش جوشاندن
در این فرایند گیاه در حجم مخصوصی از آب برای مدت زمان معینی جوشانده می شود.
سپس سرد و صاف می شود.
این روش برای استخراج مواد موثره محلول در آب و پایدار حرارتی مناسب می باشد.
نسبت گیاه به آب ثابت است 1:4 یا 1:16. عمل استخراج وجوشاندن آب، تا زمانی که حجم حلال به یک چهارم اولیه برسد ادامه می یابد.
سپس عصاره غلیظ فیلتر می شود.
روش جوشاندن تنها برای استخراج ترکیبات مقاوم به حرارت، جنس سخت گیاهان ( به عنوان مثال: ریشه یا پوست) است و معمولا بیشتر در ترکیبات محلول در روغن در مقایسه با روش خیساندن و جوشاندن حاصل می شود
عصاره گیری به روش دم کردن
در عصاره گیری به روش دم کردن، گیاه توسط آب سرد و یا آب جوش برای مدت کوتاهی خیس می شود.
پس از طی مدت زمان مشخصی محلول رقیقی از اجزای محلول در آب گیاه به دست می آید.
عصاره گیری به روش دم کردن زمانی استفاده می شود که دمای نسبتا بالا مشکلی ایجاد نکند و تاثیری در کیفیت مواد موثره نداشته باشد. در این روش میزان حلال بیشتری هدر میرود.
سخن پایانی،عصاره گیری به روش سنتی چگونه است؟
عصاره گیری به روش سنتی چگونه است؟ قدم اول برای تحقیقات راجع به گیاهان دارویی به شمار می رود.
از این رو روش های زیادی برای عصاره گیری وجود دارد که در نهایت باعث می شود تا ترکیبات با ارزش گیاهان مورد بررسی قرار گیرند.
عصاره گیری در روش های سنتی و نوین صورت می پذیرد. در این مطلب تلاش کردیم تا به بررسی مختصری راجع به روش های سنتی در عصاره گیری گیاهان دارویی بپردازیم.
نکته مهم:
بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعل به عصاره گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره 09120038341 مشاور فروشگاه آشاارگانیک تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.
همه رو گفتی جز روش عثاره گیری با مثال
درود وقت شما بخیر
ممنون از شما و انتقاد شما
چشم تلاش میکنیم مقالات رو کامل تر کنیم