خواص گیاه تاجریزی پیچ چیست؟

خواص گیاه تاجریزی پیچ چیست؟
نام فارسی: تاجریزی پیچ
نام علمی: Solanum dulcamara
نام عمومی: Felon wood, Bittersweet, Bitter nightshade
نام انگلیسی: Woody nightshade
نام فرانسوی: Douce- amere
نام آلمانی: Bittersuss nachtschatte
نام خانواده: Solanaceae (سیب‌زمینی)

گیاه‌شناسی و خواص گیاه تاجریزی پیچ چیست؟

تاجریزی پیچ گیاهی است علفی و پایا که ارتفاع آن به بیش از ۲ متر می‌رسد. این گیاه به حالت خودرو در حاشیه‌ی جنگل‌ها، نقاط مرطوب، کنار جوی‌ها و رودخانه‌ها می‌روید. برگ‌های آن متناوب و به دو شکل هستند؛ برگ‌های پائین ساقه قلبی شکل و در قسمت‌های بالای ساقه دارای بریدگی می‌باشند و به سه لوب تقسیم می‌شوند. گل‌ها كوچك و به رنگ بنفش زیبا هستند که اجتماع آن‌ها به‌صورت چتری درمی‌آیند. میوه‌ی گیاه به‌صورت سته ای، تخم‌مرغی و از شاخه‌ها آویخته است. میوه‌ها پس از رسیدن کامل قرمز رنگ بوده و حاوی دانه های کوچک و مسطح می‌باشند.

قسمت مورد استفاده‌ی گیاه ساقه‌های آن است که معمولاً از انواع مسن آن‌ها استفاده می‌گردد. ساقه‌ها پس از جمع‌آوری خشك و قطعه‌ قطعه می‌شوند. گیاه تازه بوی نامطبوعی دارد که پس از خشک شدن از بین می‌رود. بهترین زمان برداشت ساقه‌ها فصل پاییز و زمانی است که گیاه فاقد برگ است. این گیاه در بیشتر نواحی اروپای مرکزی، آسیای صغیر، آفریقای شمالی و ایران می‌روید. مناطق رویش گیاه در ایران شامل: آذربایجان، تبریز، نواحی شمالی ایران و بلوچستان است.

مهمترین خواص گیاه تاجریزی پیچ چیست؟

چوپانان در قدیم برای دور نگه‌داشتن گوسفندانشان از چشم شیطان این گیاه را به دور گردن آن‌ها می‌آویختند و آن را به‌عنوان يك گیاه خطرناك به فروش می‌رساندند. موش‌های آمریکایی ساقه‌های این گیاه را می‌جوند. از خواص تاجریزی پیچ در استفاده‌های عامیانه به‌طور گسترده به‌عنوان ضد سرطان، درمان واریس استفاده می‌شده است. جالینوس ۱۵۰ سال پس از میلاد مسیح این گیاه را به‌عنوان ضد سرطان، ضد تومور و ضد واریس توصیه کرده است. ترکیب بتاسولامارین موجود در آن دارای خاصیت ضد سارکومای ۱۸۰ و ضد کارسینوماسارکومای ۲۵۶ در رت (موش آزمایشگاهی) است. در طب قدیم از این گیاه جهت درمان آسم، آرتریت، یرقان، هپاتیت، سرطان، تب، سیاه‌ سرفه و مالاریا استفاده می‌شده است.

همچنین، اثراتی ازجمله ضد درد، کاهش‌دهنده‌ی میل جنسی، مقوی قلب، ادرارآور، قی‌آور، مسهل، سمی، خلط‌ آور، مخدر و محرك برای آن قائل بوده‌اند. در هومیوپاتی از جوشانده‌ی ساقه و برگ‌های گیاه پیش از گل دادن، برای تسکین یا درمان آسم، کوليك، وبا، درمان اسهال، دیسانتری، بند آمدن ادرار، تب یونجه، مننژیت، روماتیسم، پسوریازیس، کهیر و سیاه‌ سرفه استفاده می‌کنند. ناگفته نماند که بسیاری از خواص این گیاه و استفاده‌های قدیمی و رایج طب عوام از آن، با اثرات مطالعه شده‌ی امروزی آن مشابه است.

طريقه و میزان مصرف:

ساقه: می‌توان ۱ تا ۳ گرم از ساقه را له و یا ۲ گرم از ساقه را پودر کرده و با يك ليوان آب به مدت ۵ دقیقه جوشاند؛ سپس آن را صاف‌ کرده و جوشانده را چند بار (سه نوبت) در روز مصرف کرد.

عصاره: روزانه مقدار ۰/۶ تا ۱/۲ گرم از عصاره‌ی گیاه را می‌توان مصرف نمود. توضیح اینکه یکی از فرآورده‌های فوق (عصاره و یا جوشانده‌ی ساقه) باید مورد استفاده قرار گیرد.

سمیت و عوارض جانبی:

در حد مصرف توصیه‌ شده و دارویی عارضه‌ی جانبی ندارد. مقدار مصرف بیش‌ازحد دارویی ممکن است عوارضی ازجمله استفراغ، تشنج، فلج و ضعف قلب داشته باشد. دریکی از منابع آمده است، درصورتی‌که میزان آلکالوئیدهای ساقه زیاد نباشد تا ۲۵ گرم مصرف خوراکی آن بدون عارضه است. مصرف حدود ۱۰ عدد دانه های سبز این گیاه در کودکان می‌تواند باعث عوارضی ازجمله اسهال و استفراغ شود. به نظر می‌رسد ۲۰۰ عدد از دانه های آن کشنده باشد. مصرف گیاه در زنان حامله و شیرده ممنوع است.

دیگر خواص گیاه تاجریزی پیچ چیست؟

ضد درد، آنتی‌کلی‌نرژیك، کاهش‌ دهنده‌ی میل جنسی، ضد سم، ضد التهاب، ضد تب، مسهل، سیتوتوکسيك، معرق، ضد ویروس، ضد عفونی‌کننده، قابض، ادرارآور، قی آور، خلط‌ آور، محرك ایمنی بدن، خواب‌ آور، مخدر، سمی، مسکن ضد سارکوما (ضد سرطان) و محرك.

ترکیبات مهم:

این گیاه حاوی آلکالوئید سولانین و دارای خاصیت مخدر است. همچنین دارای گلوکزید دولکامارین است. گلوکوآلکالوئیدهای آن‌ها، بتا و گاما سولا‌دولسين و آلفا، بتا و گاماسولامارین نیز در گیاه گزارش‌ شده است. ترکیبات یاموژنین، تیگوژنین و دیوسژنین به مقدار زیاد در گیاه وجود دارند؛ به همین دلیل در کشور روسیه از این گیاه جهت تهیه پروژسترون، کورتیزول و دیگر هورمون‌ها استفاده می‌شود. میوه‌های سبز و زرد دارای مقدار بیشتری از گلوكوآلكالوئيدها نسبت به میوه‌های رسیده (قرمز) هستند.

میوه‌ها دارای لیکوپن نیز می‌باشند و دانشمندان روسیه در آن‌ها تانن و ساپونین نیز گزارش کرده‌اند. دردانه‌های گیاه ترکیبات گلوآلكالوئیدی، گلوکزیدی و استروئیدی مشابه میوه شناسایی‌ شده است.

نکات قابل‌توجه:

١- راجع به انواع تاجریزی در کتاب قانون ابن‌سینا شرح داده‌ شده است.

٢- چون استفاده دارویی از ساقه‌های مسن‌تر این گیاه رایج است، باید دانست که رنگ این نوع ساقه‌ها (خشك) خاکستری مایل به حنایی و یا زرد قهوه‌ای است؛ درحالی‌که رنگ ساقه‌های جوان خاکستری مایل به سبز و یا زرد مایل به سبز است. البته ساقه‌ها را پس از جمع‌آوری خشک کرده و به قطعات ۳ تا ۵ سانتی‌متری تبدیل می‌کنند و به فروش می‌رسانند.

۳- در بیشتر کتاب‌های گیاهان دارویی دنیا از تاجریزی سیاه به‌عنوان دارو یاد شده است و کمتر از تاجریزی پیچ استفاده درمانی به عمل می‌آید. به نظر می‌رسد که سمیت تاجریزی پیچ از تاجریزی سیاه بیشتر باشد و به همین دلیل کمتر از آن استفاده می‌کنند.

۴- مطلب بسیار مهم در مورد تاجریزی اینکه تاکنون بیش از هزار گونه از آن‌ها شناسایی‌ شده است که بعضی از آن‌ها به‌عنوان منبع استروئید آلكالوئیدهای ۲۷ کربنی (که می‌توانند با تغییرات نیمه صناعی به‌وسیله انسان به کورتن و هورمون‌ها تبدیل شوند) اهمیت ویژه‌ای دارند. به‌منظور تولید صنعتی این داروها گونه‌هایی همچون لاسی نیاتوم، کازی آنوم، آوی کولار و مارژیناتوم در کشورهایی نظیر مجارستان و آمریکا تحت کشت‌های وسیع و در حال مطالعه می‌باشند.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌ گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره  09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.

منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی