خواص مصطکی در طب سنتی
نام فارسی: مصطکی
نام علمی: Pistacia lentiscus
نام های عمومی: Mastich tree, Mastic tree , Lentisk pistache
نام انگلیسی: Lentisk pistacia
نام عربی: مَصطَکی (Mastachi)
نام فرانسوی: Lentique
نام آلمانی: Mastixpistazie
نام های مترادف: Pistaca gurnnifera, Pistaca massilensis
نام خانواده: Anacardiaceae (پسته)
گیاه‌شناسی و خواص مصطکی در طب سنتی:
مصطکی درختچه‌ای است که تا ۴ متر ارتفاع دارد. شاخه‌های آن ناهموار و برگ‌ها شامل تا ۱۴ زوج برگچه است. گل‌ها به‌صورت مجتمع و ابتدا سبزرنگند؛ ولی کم‌کم قرمز می‌شوند. میوه‌ها ابتدا نارنجی مایل به قرمزند و پس از رسیدن تقریباً به رنگ سیاه در می‌آیند. این گیاه در ایران نمی‌روید و در منطقه وسیعی از مدیترانه، ازجمله یونان گسترش دارد. از شکاف‌های تنه درخت که به طور طبیعی و یا به‌وسیله انسان ایجاد می‌شود، اولئو گم رزینی به‌صورت قطراتی خوشبو خارج و در معرض هوا سفت می‌گردد که به نام ماستیک یا مصطکی مشهور است.
درشتی قطرات تقریباً به اندازه نخود ورنگ آن معمولاً زرد کمرنگ و شفاف و دارای بو و طعم مطبوع، شبيه تربانتین است. ماستیک در حرارت بالای ۱۰۰ درجه ذوب می‌گردد، از آب سنگین‌تر است و در حلال‌های آلی، مانند اترو کلروفرم حل می‌شود. این ماده در طب سنتی به‌عنوان خوشبو کننده دهان و برای سفت شدن لثه‌ها کاربرد دارد و وقتی در دهان قرار می‌گیرد، به راحتی جویده و نرم می‌شود.
تاریخچه و خواص مصطکی در طب سنتی:
مصطکی از قدیم در مصر باستان جهت مومیایی مردگان مورد استفاده قرار می‌گرفت. این محصول در یونان به‌عنوان نگهدارنده (پرزرواتیو) و خوشبوکننده دهان مصرف می‌شود و هنوز به‌عنوان عطر و طعم‌دهنده مشروبات الکلی و جویدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. «دیوسکورید»، دانشمند مشهور یونان، بیش از دو هزار سال قبل در مورد خواص و اثرات دارویی مصطکی شرح داده است.
موارد استفاده:
از این ماده در نوار چسب‌های قوی برای جراحی‌ها، به‌عنوان اسانس درمانی، چسب‌های دندانپزشکی، به‌عنوان افزودنی جهت طعم و بو و به‌عنوان ماده جویدنی استفاده می‌شود.
خواص مصطکی در طب سنتی:
ضد درد، ضد باکتری، ضد قارچ، ضد تومور، ضد سرفه، ضد زخم، ضد زخم معده، حساسیت‌زا، قابض، افزایش دهنده میل جنسی، ضد نفخ، معرق، ادرارآور، خلط آور، کاهش دهنده پرفشاری خون، مقوی معده، آنتی اکسیدان، کاهش دهنده پلاک دندان و محافظ سلولی.
ترکیبات مهم:
از نظر شیمیایی مصطکی یک اولئورزین و مخلوطی از اسانس و ترکیبات رزینی است. میزان اسانس آن حدود ۲ درصد و مهم‌ترین مواد اسانسی آن شامل آلفا و بتاپی نن، میرسن و کاریوفیلن است. مهم‌ترین مواد رزینی آن آلفا و بتا ماستیکورزین ها، ماستی سین ، ماستیک اسید، ماستيکورزن و تانن هاست.
نکات قابل توجه:
۱- از نظر کمیت و کیفیت مواد مؤثر، تفاوت زیادی میان مصطکی های نقاط مختلف جهان وجود دارد. همچنین ممکن است مواد مؤثر مصطکی نو و کهنه با هم متفاوت باشد.
۲ – برای مصطکی نام‌های عمومی مختلفی در کتب و منابع ذکر شده است؛ از جمله: Mastic Mastich ،Mastix ، Mastick وLentisk.
۳ – مصطکی ممکن است باعث حساسیت شود که بیشتر مربوط به گرده گل آن است.
۴ – مصرف خوراکی آن در حد مصارف دارویی توصیه شده عوارض جانبی ندارد.
نکته مهم:
بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌های خالص گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره 09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.
منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی
