خواص عجیب شلغم خام برای بدن
نام فارسی: شلغم
نام علمی: Brassica rapa
نام های عمومی: Turnip, T.greens, T.rape Field mustard
نام انگلیسی: Nepheu
نام عربی: سَلجَم (Salgam)
نام فرانسوی: Navet
نام آلماني: Raps
نام مترادف: Brassica campestris
نام خانواده: Cruciferae ) Brassicaceae – شب بو)
گیاه‌شناسی و خواص عجیب شلغم خام برای بدن:
شلغم گیاهی است علفی و دوساله با ریشه‌های متورم. این ریشه‌ها که ما آن را به نام شلغم می‌شناسیم، بسته به واریته های گوناگون، به رنگ‌های سفید، سفید با لکه‌های گلی یا بنفش، سبز، زرد و یا گلی مایل به قرمز هستند. شلغم تقریباً بدون یقه است و ساقه‌های گل‌دار به طول ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر روی آن رشد کرده‌اند. در قسمت بالای ساقه‌ها گل‌های زرد روشن می‌رویند. گلبرگ‌ها ۶ تا ۱۰ میلی‌متر طول دارند. برگ‌ها سبز روشن تا سبز بوده و ممکن است بدون کرک و یا دارای کرک‌های زبر باشند.
میوه‌ها به‌صورت خورجین و به طول ۴ تا ۶/۵ سانتی‌متر و دارای دم درازی هستند که به ساقه متصل می‌شوند. داخل هر میوه تعدادی دانه به قطر ۱/۵تا ۲ میلی‌متر و به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز یا سیاه وجود دارد. گل و میوه در سال دوم رشد شلغم ظاهر می‌شوند. شلغم در بسیاری از نقاط جهان، از جمله ایران، کشت می‌شود و بیشتر به‌عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تاریخچه و خواص عجیب شلغم خام برای بدن:
شلغم بومی غرب آسیاست و قرن‌هاست به‌عنوان خوراک دام و انسان مصرف می‌شود. شلغم قبل از پیدایش سیب‌زمینی، یکی از محصولات عمده خوراکی مردم اروپا و در قرون وسطی غذای مردم فقیر بوده است. این گیاه در نواحی و فصول سرد به‌راحتی قابل کشت است. در حال حاضر شلغم در فصل‌های پاییز و زمستان در اروپا، آسیا، کانادا و آمریکای شمالی کشت می‌شود. بر اساس بعضی اسناد، شلغم از چهار هزار سال قبل در اروپا کشت می‌شده است.
خواص شلغم خام در طب سنتی و طب عامیانه ملل مختلف:
در طب سنتی آسیا عقیده بر این بوده است که خوردن شلغم باعث افزایش انرژی و سلامت خون می‌شود. به‌طورکلی در طب قدیم، شلغم به‌عنوان یک تصفیه کننده خون مورد استفاده بوده است. همچنین شلغم را منبع ویتامین C می‌دانستند و برای جبران کمبود این ویتامین و نیز پاک کردن پوست، به طور مرتب آن را مصرف می‌کردند. از این گیاه برای افزایش انرژی و درمان افسردگی نیز استفاده می‌شد.
از دیگر استفاده‌های شلغم در مشکلات دستگاه ادراری، از جمله دفع سنگ کلیه بوده است. برای درمان آرتریت و نقرس نیز از شلغم بهره می‌جستند. برای مشکلات تنفسی، رفع احتقان بینی، برونشیت، درمان سرفه، زکام و سل از عصاره (آب) شلغم به‌صورت خوراکی استفاده می‌شده است. شلغم به‌صورت موضعی به‌عنوان مرهم جهت درمان تاول‌ها، آبسه‌ها، سرمازدگی پوست، دردهای نقرس، روماتیسم و تورم مفاصل در آرتروز به کار می‌رفت.
دارو شناختی و خواص عجیب شلغم خام برای بدن:
شلغم به علت وجود ویتامین‌ها، املاح و مواد مهم دیگر، جزء گیاهان و سبزی‌های ارزنده است. از مهم‌ترین خواص شلغم خام اثرات ضد سرطانی، ضد میکروب و ضد ویروسی آن است. همچنین ادرارآور، دافع سنگ‌های کلیوی، کاهش دهنده اسید اوریک و درمان‌کننده نقرس است. خاصیت مفید دیگر شلغم تسکین و درمان مشکلات تنفسی از جمله برونشیت و زکام است. همچنین، موجب تصفیه خون می‌شود و نیز محافظ کبد است. استفاده از شلغم به‌صورت ضماد و مرهم برای درمان التهاب کورک، آبسه و زخم‌ها بسیار مفید است.
میزان مصرف:
مقدار خاصی گزارش نشده است.
عوارض جانبی:
در حد مصرف خوراکی و دارویی بدون عارضه بوده و گزارشی از سمیت یا عوارض جانبی در این حد وجود ندارد.
احتیاط:
– مصرف زیاد دانه شلغم و یا روغن آن ممکن است باعث اثرات سمی بر روی قلب گردد.
– مصرف زیاد شلغم برای افراد تیروئیدی خوب نیست؛ زیرا در این گیاه و گیاهان خانواده شب بو (خردل) ترکیبات گلوکوزینولات و ایزوتیوسیانات وجود دارد.
– گرچه شلغم دارای خاصیت ضد سرطانی است، ولی افرادی که آمادگی سرطان پستان دارند نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند؛ زیرا به علت داشتن ماده ایندول و کاربینول ممکن است باعث تحریک سرطان پستان شود.
موارد استفاده شلغم و خواص عجیب شلغم خام برای بدن:
شلغم یکی از پرمصرف‌ترین محصولات امروز دنیاست که به‌صورت کشت‌های گسترده و یا به‌صورت خانگی تولید می‌گردد. شلغم به شکل خام یا پخته، مانند سبزی‌ها استفاده می‌شود و قسمت هوایی آن را مانند اسفناج می‌توان مصرف کرد. همچنین، برای خوراک دام، به‌خصوص در فصول پاییز و زمستان، به‌طور گسترده استفاده می‌شود.
مشخصات شلغم خوب برای مصرف خوراکی انسان:
– شلغم باید سفت و توپر باشد؛ در غیر این صورت کهنه بوده و در صورت مصرف ممکن است ایجاد نفخ کند.
– پوست شلغم باید براق، شفاف و صاف باشد.
– شلغم باید سنگین و درون آن روشن و شفاف باشد.
– شلغم‌های کوچک کمی شیرین‌تر هستند.
– شلغم‌های بزرگ‌تر مؤثرترند.
نگهداری شلغم:
اگر قسمت‌های هوایی به شلغم متصل است، آن‌ها را جدا کنید و در زیرزمین سرد قرار دهید. در این صورت می‌توانید آن‌ها را تا چهار ماه نگهداری کنید. همین شلغم در قسمت خشک (صندوقچه) یخچال تا دو هفته می‌ماند. برگه های سبز هوایی شلغم را در کیسه پلاستیک تا سه روز در یخچال نگهداری کرد.
ابن‌سینا در کتاب قانون راجع به شلغم چنین گفته است:
شلجم (شلغم)، بیابانی و کاشتنی دارد. شلغم کاشتنی از شلغم بیابانی کم غذاتر است و اگر قبل از سم، تخم آن را خورده باشند، تأثير سم را خنثی می‌کند. طبیعت هر دو نوع شلغم مرطوب و گرم است.
جالينوس فرماید: شلغم را اگر خوب بپزند، غذایی بسیار و متراکم می‌دهد. و اگر همیشه خورند، سبب بند آمده‌ها می‌شود و باد زا است. شلغم با آب و نمک پخته کم غذاتر است. بهترش آن است که با گوشت چرب بپزند. شلغم پخته با گوشت چرب، سینه و گلو را نرم می‌کند. شلغم زیاد در معده ماندگار است. گویند خوردن خام و پخته شلغم به نفع چشم است. شلغم منی به وجود آرد. آبش ادرارآور است. شلغم با گوشت پخته بول را راه اندازد و شهوت انگیز است. تخم شلغم نیز شهوت انگیز است. شلغم پخته با آب و نمک کمتر شهوت انگیز است. خوردن برگ شلغم ادرار آور است.
در کتاب مخزن الادویه راجع به شلغم چنین آمده است :
شلجم معروف است و بری و بستانی است. بستانی آن را برگی شبیه به برگ ترب است. ریشه آن مدور و بعضی اندک طولانی و بر سر آن اندک ریشه و به قدر نارنج بزرگ تا هندوانه در بعضی بلاد است. طبیعت آن گرم و مرطوب است. تناول پخته آن مقوی است. ملین سینه و بطن است و مقوی باصره (چشم) و محرک قوه جنسی و زیاد کننده منی و مدر بول (ادرارآور). هضم آن ساده نیست و باعث نفخ می‌شود و برای رفع آن باید از فلفل، زیره و شیرینی‌ها استفاده کرد. سائیده ریشه‌های باریک آن با عسل جهت سپرز (طحال) و به‌عنوان ادرار آور نافع است. ضماد پخته شلغم جهت درمان زخم‌ها مفید است.
دیگر خواص عجیب شلغم خام برای بدن:
ضد باکتری، دارای ویتامین C، ضدعفونی‌کننده، مسهل، پارازیت کش و دانه آن سم قلبی است.
ترکیبات مهم:
هر ۱۰۰ گرم شلغم حاوی مواد زیر است:
آب: حدود ۹۲/۷گرم
مجموع کربوهیدرات‌ها (قندها): ۴/۶ گرم
پروتئین: ۱ گرم
فيبر (الياف): ۱ گرم
خاکستر: ۰/۶گرم
چربی: ۰/۲ گرم
بتاکاروتن: ۱۳۳۰ میلی‌گرم
پتاسیم: ۴۲۰ میلی‌گرم
کلسیم: ۱۶۸ میلی‌گرم
سدیم: ۷۸ میلی‌گرم
فسفر: ۵۲ میلی‌گرم
آهن۲/۶میلی‌گرم
ویتامین B1 (تیامین): ۰/۱میلی‌گرم
ویتامین B2( ریبوفلاوین): ۰/۱۸میلی‌گرم
ویتامین B3 (نیاسین): ۰/۷ میلی‌گرم
ویتامین C (اسکوربیک اسید): ۴۷ میلی‌گرم
انرژی: ۲۳ کیلوکالری
دانه‌های شلغم حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب اروسیک، لینولئیک و لینولنیک است. گلوکوزینولیت ها یکی دیگر از ترکیبات مهم شلغم هستند که اثرات ضد سرطانی دارند.
نکات قابل توجه:
۱- ارقام و میزان مواد مؤثر ارائه شده مربوط به مقالات خارجی است و مقدار آن‌ها در شلغم‌های ایران گزارش نشده است و نیاز به تحقیق دارد.
٢- واریته های مختلف شلغم، با رنگ‌ها و اشکال مختلف، همگی مواد مؤثر مشابه و اثرات درمانی مشابهی دارند.
٣- اکثر گیاهان خانواده خردل، مانند انواع کلم، ترب، تربچه و شلغم، نفخ به‌مراتب بیشتری نسبت به گیاهان و سبزی‌ها ایجاد می‌کنند.
۴- از مهم‌ترین مواد مؤثر مشترک در گیاهان خانواده خردل، ترکیبات گوگردی است که بسیاری از اثرات و همچنین بیشتر عوارض جانبی این گیاهان مربوط به آن‌هاست.
۵- خواص دارویی ذکر شده در قانون ابن‌سینا و مخزن الادویه، با مراجع و تحقیقات انجام شده سال‌های اخیر کاملاً مطابقت دارد و این گیاه از نظر غذایی و دارویی با ارزش است.
نکته مهم:
بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره 09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.
منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی
