خواص درمانی گندم چیست؟

خواص درمانی گندم چیست؟
نام فارسی: گندم
نام علمی: Triticum aestivum
نام عمومی: Common wheat
نام انگلیسی: Wheat
نام عربی: حِنطَه (Henthah)
نام مترادف: Triticum vulgar
نام های مترادف: Triticum hybernum, Triticum machaTriticum sativum, Triticum vulgar, Triticum sphaerococcum
نام خانواده: Gramineae ) Poaceae یا Gramminaceae- گندم)

گیاه‌شناسی و خواص درمانی گندم چیست؟

گندم گیاهی است علفی، یک‌ساله به ارتفاع حداکثر ۱/۵ متر با ریشه افشان. ساقه آن نازک، ماشوره ای و توخالی است که در طول آن گره‌هایی به فواصل وجود دارند و در این نواحی ساقه توپر است. برگ‌ها دارای پهنک دراز به طول حداکثر ۲۰ سانتی‌متر و منتهی به غلات و بدون دمبرگ است که قسمتی از طول ساقه را می‌پوشانند.

گل‌های گندم کوچک و به‌صورت سنبلک هستند که بر روی محور مشترکی قرارگرفته‌اند و گل‌آذینی به نام سنبله مرکب به وجود می‌آورند، میوه به‌صورت گندمه و حاوی مقدار زیادی نشاسته است. میوه گندم بسته به گونه آن، تا ۱۰ میلی‌متر طول و ۵ میلی‌متر قطر دارد. اصولاً گندم‌ها دو گونه‌اند: گندم بهاره و گندم پائیزه که میوه آن‌ها از نظر رنگ، شکل و شرایط کاشت با هم متفاوت است. یکی از تفاوت‌های مهم این دو نوع گندم، شیار طولی آن‌هاست که عمق این شیار در گندم پائیزه زیادتر از گندم بهاره است.

تاریخچه و خواص درمانی گندم چیست؟

گندم یکی از قدیمی‌ترین گیاهانی است که بشر آن را شناخته و استفاده کرده است. دانه‌های گندم مربوط به حداقل ۶۷۵۰ سال قبل از میلاد است و در عراق و بعضی کشورهای شرق مدیترانه پیدا شده است، موطن اولیه گندم به احتمال زیاد خاورمیانه است و تا دوران سنگی به اروپا راه نیافته است. باستان شناسان گندم را در اهرام مصر کشف کرده‌اند که در ظروف خاصی نگهداری می شده است. یکی از نقاطی که گندم در آنجا کشت می شده، بین‌النهرین (میان رودان) است که قدمت آن به چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد.

امروزه گندم در بیشتر نقاط دنیا کشت می‌شود و حدود ۲۰ درصد از مواد غذایی مردم جهان را تشکیل می‌دهد. تاکنون ۲۰۰ واریته گندم شناسایی شده که بیش از ۱۰۰ واریته آن‌ها به طور وسیع در جهان کشت می‌گردد.

مهمترین خواص درمانی گندم چیست؟

خواص درمانی گندم عبارتند از:
کاهش دهنده چربی خون: این اثر با آزمایش عصاره گندم در موش‌های آزمایشگاهی کاملاً به اثبات رسیده است.

ضد سرطان: این اثر در مطالعات انسانی و حیوانی و به‌خصوص در سرطان سینه و روده بزرگ مشخص شده است. در گندم و غلات دیگر ترکیبات آنتی اکسیدانی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: اسیدفنولیک، فلاونوئیدها، پلی فنل ها، فيتات ها، کاروتنوئیدها، توکوفرول ها و پلی ساکاریدها. از مکانیسم‌های مهم این ترکیبات، خنثی کردن رادیکال‌های آزاد است. همچنین، این مواد با تقویت سیستم دفاعی بدن تأثیر ضد سرطانی خود را نشان می‌دهند.

درمان کولیت زخمی: گندم در درمان بسیاری از مشکلات دستگاه گوارش مفید است. در مطالعه‌ای که بر روی تعداد محدودی از بیماران همراه با شاهد صورت گرفت، نتایج مثبتی به دست آمد.

ضد کم‌خونی: پژوهش‌ها نشان داده است که مصرف گندم باعث افزایش فراهمی زیستی سولفات آهن می‌شود. این اثر را به سلولز و اسید فیتیک موجود در گندم ارتباط داده‌اند. مصرف عصاره گندم در حیوانات آزمایشگاهی باعث افزایش گلبول قرمز آن‌ها شده است.

محافظ اعصاب: در مطالعه‌ای، مصرف عصاره گندم باعث کاهش اثرات β- آمیلوئید شده است. β – آمیلوئید از طریق استرس اکسیداتیو باعث مرگ سلول‌ها می‌شود. این جسم یک ترکیب کلیدی و نشان نوروپاتولوژی در بیماری آلزایمر است.

عوارض جانبی:

تاکنون عارضه خاصی از مصرف گندم گزارش نشده؛ اما چون حجیم شونده است، افرادی که زخم  معده و روده دارند، نباید آن را زیاد مصرف کنند. به طور کلی، این افراد هنگام خوابیدن و دراز کشیدن نباید محصولات حجیم شونده بخورند.

ابن‌سینا در کتاب قانون درباره گندم چنین گفته است:

گندم در قانون به نام حنطه آمده است. بهترین گندم آن است که در سفتی و نرمی حالت متوسط داشته باشد. دانه‌اش درشت، چاق، تازه و صاف و رنگش میان سرخی و سفیدی باشد. گندم سیاه کم غذاست. مزاج آن گرم و در رطوبت و خشکی میانه است. گندم درشت و سرخ رنگ غذای زیاد دارد. گندم پخته دیرهضم و باد زاست؛ ولی بعد از گوارش غذایش زیاد است. گندم رخساره را صفا دهد. آرد گندم و نشاسته، به‌ویژه اگر با زعفران باشد، داروی لکه سیاه صورت است.

میزان مصرف:

گندم می‌تواند بین ۱۵ تا ۴۰ گرم برای یک تا دو نوبت در روز مصرف شود.

دیگر خواص درمانی گندم چیست؟

ضد اثرات الكل، ضد عفونی‌کننده، ضد یرقان، مسهل، افزایش دهنده قوای جنسی، کاهش دهنده چربی خون، مسکن، تحریک کننده حرکات دودی روده، مقوی معده، ضد تب و ضد تشنگی.

ترکیبات مهم:

در هر ۱۰۰ گرم گندم تازه مواد زیر وجود دارد :
کربوهیدرات: ۷۲ درصد (مهم‌ترین آن‌ها نشاسته است)
آب: ۱۳ درصد
پروتئین: ۱۱/۷درصد
چربی: ۲ / ۲ درصد
پتاسیم: ۴۰۰ میلی‌گرم
فسفر: ۳۷۷ میلی‌گرم
کلسیم: ۴۰ میلی‌گرم
آهن: ۳/۵میلی‌گرم
ویتامین B1 (تیامین: ۰/۵۵میلی‌گرم
ویتامین B2 (ریبوفلاوین): ۰/۱۱میلی‌گرم
ویتامین B3 (نیاسین): ۴/۸میلی‌گرم

این مقادیر، میانگین ارقام ارائه شده در گزارش‌های مختلف هستند. همچنین، مقدار کمی روی، مس، منیزیوم و منگنز در دانه گندم شناسایی شده است. اسید آمینه‌های مختلفی از جمله آرژینین، هیستیدین، لوسین، ایزولوسین، لیزین، متیونین، فنيل آلانين، ترئونین، تریپتوفان و والین نیز در گندم گزارش شده است. هر ۱۰۰ گرم دانه گندم حاوی ۳۴۰ کیلوکالری انرژی است.

نکات قابل توجه:

۱- با توجه به اینکه ادعا می‌شود گندم حاوی هورمون‌های گیاهی است، در چین از آن برای تقویت باروری زنان استفاده می‌شود.

۲- برای گندم اثر ضد تعریق قائل هستند؛ به همین دلیل آن را برای درمان تعریق شبانه و تعریق معمولی استفاده می‌کنند.

٣- از کاه گندم در کاغذسازی به مقدار زیاد استفاده می‌شود. همچنین، در خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۴- گندم یکی از منابع مهم تولید نشاسته است.

۵- بر اساس مطالعات انجام شده تقریباً از هر دویست نفر، یک نفر به گلوتن گندم حساسیت دارد. گلوتن پروتئینی است که در پوسته نازک گندم وجود دارد و قابل جدا شدن از آن نیست.

۶- گندم در صنایعی از جمله چسب سازی، شیرینی‌پزی، تولید ماکارونی، پودرهای لباسشویی و بیسکوئیت سازی کاربرد دارد.

۷- گندم از گیاهانی است که در قرآن کریم از آن یاد شده است. در سوره کهف (آیه ۳۲) چنین آمده: ای رسول ما حکایت دو مرد مؤمن و کافر را برای امت مثل آر که به یکی از آن‌ها دو باغ انگور دادیم و با نخل خرما اطرافش را پوشاندیم و عرصه میان آن‌ها را کشتزاری برای گندم و سایر حبوبات مخصوص گرداندیم.

۸- در کتاب الحاوی رازی در مورد گندم چنین آمده است:
«گندم گیاهی است علفی و مشهور که دانه آن مهم‌ترین ماده غذایی انسان به شمار می‌آید». لازم به یادآوری است که در کتب طب قدیم از نوعی گندم سیاه به نام «خندروس» نام‌برده شده است که به آن حنطه رومی (گندم رومی) هم می‌گویند.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌ گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره  09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.

منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی