خواص دارویی گل ختمی چیست؟
نام علمی: Althea officinalis
نام عمومی: (Marshmallow(Root
نام انگلیسی: (Marshmallow(Root
نام عربی: خطمی
نام فرانسوی: Guimauve officinale
نام آلمانی: Althaeawurzel
نام‌های مترادف: Malva officinalis, Althea taurinensis
نام خانواده: Malvaceae (پنیرک)
گیاه‌شناسی و خواص دارویی گل ختمی چیست؟
ختمی، گیاهی است علفی و پایا به ارتفاع تا ۱/۵ متر و پوشیده از کرک. برگ‌های این گیاه با پهنک بزرگ و شامل ۵-۳ لب دندانه‌دار است. ختمی گل‌هایی به رنگ سفید مایل به گلی یا ارغوانی دارد که در قسمت‌های انتهایی ساقه اکثراً به‌صورت سه تایی دیده می‌شوند. انواع زینتی آن دارای گل‌هایی به رنگ‌های مختلف هستند، ولی ازنظر خواص تا حد زیادی به گونه اصلی شبیه‌اند. قسمت مورد استفاده ختمی گل، ریشه و برگ آن است. گیاه مربوطه، در نقاط مختلف ایران، ازجمله اطراف تهران، اطراف کرج، نواحی البرز، آذربایجان، خراسان، لرستان، اصفهان و در نقاط شمالی ازجمله رشت و گرگان می‌روید.
تاریخچه و خواص دارویی گل ختمی چیست؟
ریشه ختمی به‌عنوان منبع مهم موسیلاژ بیش از دو هزار سال است که برای درمان گلودرد، درمان سرفه و ناراحتی‌های معده و به‌طور موضعی جهت التیام زخم، کاربرد دارد. این موسیلاژ، در تهیه پمادهایی برای تسکین پوست‌های ترک خورده و همچنین به میزان کم (ppm۲۰ ) جهت شکل ظاهری و حجیم کردن غذا مصرف می‌شود. یک گزارش، خبر از وجود گیاهی شبیه ختمی در محل قبریک نئاندرتال در عراق می‌دهد.
منشأ جغرافیایی:
ختمی بومی اروپا و غرب آسیاست. ریشه گیاه از گیاهان دوساله کشت شده تهیه و به بازار عرضه می‌شود. مهمترین کشورهای صادر کننده آن بلغارستان، مجارستان، بلژیک، مرز یوگسلاوی و شوروی سابق هستند.
خواص دارویی گل ختمی چیست؟
از مهمترین خواص گل ختمی می توان به نرم کننده گلو، خلط آور و ضد سرفه اشاره کرد. اثر ضد سرفه آن از طریق کاهش ورم و التهابات گلو و راه‌های بالای تنفسی است. همچنین مصرف خوراکی آن، باعث کاهش تورم لایه مخاطی روده و معده می‌گردد. استفاده موضعی از له شده برگ تازه ختمی، جهت کاهش درد و التهاب نیش حشرات، مفید است.
طريقه و میزان مصرف:
۵ – ۱۰ گرم گل یا برگ و یا مخلوط هردو را با یک لیوان آب سرد،حدود نیم ساعت بخیسانید؛ سپس آن را به‌خوبی هم بزنید و بگذارید یک تا دو ساعت به حال خود بماند. (هرچقدر بیشتر خیس بخورد و هم زده شود، بهتر است چون مواد آن بهتر استخراج شده و تأثیر بیشتری خواهند داشت) پس ازآن صاف کرده و میل کنید. این صاف شده را به دفعات، در روز می‌توان مصرف نمود (بین ۵-۳ بار).
عوارض جانبی:
تاکنون عوارض جانبی خاصی از این گیاه گزارش نشده است.
ترکیبات مهم:
گل و برگ ختمی دارای حدود ۹-۶ درصد موسیلاژ است که بیشترین درصد آن، کمی قبل از گل دادن آن است. همچنین ترکیبات فلاونوئیدی و مقدار بسیار کمی اسانس، از دیگر مواد گل و برگ ختمی هستند.
نکات قابل‌توجه:
۱- بر اساس کتاب دکتر غلامرضا امین بیشتر محصولاتی که تحت عنوان گل ختمی در بازار ایران وجود دارد، گل‌های مربوط به دو گیاه بانام‌های علمیAlcea digitata, Alcea lavateriflora هستند که شباهت بسیار زیادی به گونه اصلی ختمی دارند. تفاوت مهم دو گونه ذکرشده با گونه اصلی، در اندازه قطر گل آن‌هاست؛ به‌طوری‌که جنس Alcea گل‌هایی با قطر حداقل سه سانتی‌متر دارند، درصورتی‌که جنس Althea دارای گل‌هایی کوچک‌تر است که قطر آن‌ها به دو سانتی‌متر می‌رسد. در چند سال گذشته، همه این‌گونه ها را جزء جنس Althea می‌دانستند، ولی در سال‌های اخیر ختمی را به دو جنس Alcea و Althea تقسیم کرده‌اند.
۲- انتشار گونه اصلی ختمی (Althea officinalis) در ایران زیاد نیست؛ به همین دلیل نمی‌تواند در سطح وسیع و به میزان مورد احتیاج، در بازار دارویی عرضه شود؛ لذا گونه‌های مشابه که دارای خواص نزدیک به آن هستند، در بیشتر عطاری‌ها در دسترس است.
۳- چون خواص اصلی گل ختمی، مربوط به موسیلاژ آن است؛ رنگ‌های مختلف آن، دارای اثرات مشابه بوده و ارتباط به تفاوت رنگ در آن‌ها ندارد.
۴- برای استفاده از ریشه ختمی، بهترین زمان برداشت آن، فصل پاییز و از گیاهان حداقل دوساله است.
نکته مهم:
بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره 09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.
منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه آشا ارگانیک
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی
با سلام راد هستم دکتری تخصصی گیاهان دارویی و مدرس دانشگاه و موسسات از مطالب ارزنده تان سپاسگزارم برای تدریسم از مطالبتان استفاده کردم خواستم از زحماتت جمع آوری مطالب تشکر کنم پایدار باشید.