خواص آلو سیاه و فواید درمانی

خواص آلو سیاه و فواید درمانی
نام فارسی: آلو
نام علمی: Prunus domestica
نام‌های عمومی: Plum، European plum
نام انگلیسی: Garden plum
نام عربی: اجاص (lggass)
نام فرانسوی: Prunier
نام آلمانی: Pflaume
نام خانواده: Rosaceae (گل سرخ)

گیاه‌شناسی و خواص آلو سیاه و فواید درمانی:

درخت آلو درختی است که ارتفاع آن به‌طور متوسط ۱۰ متر است؛ اما گاه به ۱۲ متر هم می‌رسد. قطر قسمتی که به‌وسیله شاخه‌ها احاطه می‌شود تا ۵ متر است. این درخت بدون خار و دارای برگ‌های بیضی‌شکل و دندانه‌دار است. گل‌ها به شکل دسته‌های یک تا پنج‌تایی و به‌صورت نر و ماده با دمگل کوتاهی بر روی ساقه قرار می‌گیرند. این گل‌ها در اردیبهشت‌ ماه ظاهر می‌شوند و از ماه تیر به بعد به‌صورت میوه درمی‌آیند.

میوه آلو دارای یک عدد هسته سخت به شکل بیضی و به رنگ‌های مختلف است؛ ولی میوه‌های تیره‌ رنگ خواص کامل‌تری دارند. قسمت مورد استفاده گیاه، میوه‌ها هستند که به شکل تازه یا خشک، به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند. مهم‌ترین مراکز تولید آلو در ایران استان‌های خراسان، آذربایجان، فارس، اصفهان، گلستان و تهران می‌باشند.

تاریخچه و خواص آلو سیاه و فواید درمانی:

درخت آلو در اروپا، آمریکای شمالی و آسیا می‌روید. گونه Prunus domestica در اروپا، گونه Prunus salicina در آسیا و گونه Prunus americana در آمریکا انتشار دارد. آلوی سیاه تنوع زیادی داشته و حدود دو هزار نوع از آن وجود دارد که هر یک دارای خاستگاه متفاوتی می‌باشند. احتمالاً آلو سیاه‌های اروپایی حدود دو هزار سال پیش در اطراف دریای خزر وجود داشته‌اند. در اواسط قرن ۱۹، لویس پلیر درخت آلو را با خود از فرانسه به کالیفرنیا برد. در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آلو و آلو خشک در دنیا کالیفرنیاست.

دارو شناختی و مهمترین خواص آلو سیاه و فواید درمانی:

یکی از مکانیسم‌های ارزشمند آلو خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن است که مجموعه‌ای از اثرات مفید را به همراه دارد. آلو به دلیل داشتن ترکیبات فنلی و بتاکاروتن، رادیکال‌های آزاد مواد را خنثی کرده و از اکسیداسیون چربی‌ها (که باعث رسوب در رگ‌ها می‌شوند) و درنتیجه از بیماری‌های قلبی – عروقی جلوگیری می‌کند. همچنین، مانع تخریب DNA توسط رادیکال‌های آزاد شده و احتمال بروز سرطان را کاهش می‌دهد.

بعضی از خواص آلو مربوط به فیبر آن است. فیبرها سرعت جذب مواد مغذی، به‌خصوص قندها را کاهش و میزان حساسیت انسولین را افزایش می‌دهند؛ به همین دلیل آلو باعث کاهش نسبی قند خون می‌شود. از طرفی، فیبرها توسط باکتری‌های روده بزرگ تخمیر شده و حجم مدفوع زیاد می‌شود و مواد سریع‌تر دفع می‌گردند. آلو همچنین حاوی مشتقاتی از «هیدروکسی فنیلیاتین» است که باعث تحریک عضلات روده بزرگ‌ شده و به حرکت و سرعت دفع مدفوع کمک می‌کند. سوربیتول موجود در آلو که خاصیت ملين دارد، باعث مسهل بودن آلو می‌شود.

یکی دیگر از اثرات آلو، افزایش جذب آهن در بدن است که آن را مربوط به ویتامین C موجود در آلو می‌دانند. ویتامین C همچنین به افزایش مقاومت و ایمنی بدن کمک می‌کند و به‌خصوص در فصول سرد برای درمان سرماخوردگی و ابتلا به آنفلوانزا مفید است.

آلو به علت داشتن پتاسیم کافی، در تنظیم فشارخون و سلامت قلب نقش مؤثری دارد. ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد آن به همراه آثار جالب آنتوسیانین‌ها و فلاونوئیدها سموم کبدی را خنثی و از آن حفاظت می‌کنند؛ بنابراین، آلو باعث عملکرد صحیح کبد و بسیاری از سوخت‌ وسازهای بدن می‌شود.

– یکی از خواص مهم آلوی تازه و خشک، خاصیت مسهلی قوی آن است. آلو به‌غیراز فیبر (الیاف) حاوی ماده‌ای به نام ایزاتین است که از مسهل‌های قوی طبیعی است.

– خاصیت ضد سرطان آلو به دلیل وجود ترکیبات آنتی‌اکسیدان، ازجمله فلاونوئیدها، آنتوسیانین‌ها، ویتامین C و ترکیبات فنلی، ثابت‌ شده است.

– یکی دیگر از خواص آلو جلوگیری از کم‌خونی است. آلو حاوی ترکیبات آهن بوده و آلوی خشک منبع مناسب «آهن گیاهی» است؛ همچنین به دلیل داشتن ویتامین C، در جذب بیشتر آهن به بدن کمک می‌کند.

– آلو مقوی معده، تنظیم‌ کننده عمل دستگاه گوارش و هاضمه و حافظ کبد است.

– آلو به علت داشتن پتاسیم کافی در تنظیم فشارخون و سلامت قلب نقش دارد. ترکیبات آنتی‌اکسیدان و خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد آلو به همراه آثار جالب آنتوسیانین‌ها و فلاونوئیدهای آلو باعث خنثی کردن سموم کبدی و حفاظت از کبد می‌شوند. درنتیجه باعث عملکرد صحیح کبد و بسیاری از سوخت‌ وسازهای بدن می‌شود.

طريقه و میزان مصرف:

در منابع مقدار خاصی ازنظر مصرف گزارش نشده است.

عوارض جانبی:

گزارشی از عوارض جانبی آلو در حد مصرف خوراکی وجود ندارد.

احتياط:

با توجه به اینکه آلوی تازه و به‌خصوص خشک، حاوی اگزالات‌هاست، مصرف زیاد آن در افرادی که مشکلات کلیه و کیسه صفرا دارند، توصیه نمی‌شود. همچنین با توجه به اینکه آلو دارای طبیعت سرد است، افراد سردمزاج باید در مصرف آن اعتدال را رعایت کنند.

ابن‌سینا در کتاب قانون راجع به آلو چنین گفته است:

اجاص (آلو) نیاز به معرفی ندارد. آلوی بستی از آلوی سیاه قوی‌تر است و آلوی زرد از آلوی سرخ‌رنگ مؤثرتر. در میان آن‌ها درشت و پرگوشت بهترین است. طبیعت آن سرد و مرطوب است. بهتر است آلو را قبل از غذا بخورند و عسل و آب و نبيذ (شراب انگور) را دسر سازند. آلوی ترش و شیرین التهاب قلب را تسکین دهد. ترش و شیرین آن صفرا آور است. آلوی شیرین عموماً با معده ناسازگار است. در اسهال، آلوی‌تر از آلوی خشک کاری‌تر است و این خاصیت از لزج بودن آن ناشی می‌شود. به عقیده بعضی، آلوی دمشقی قابض است و همه بدانند که آلوی بیابانی تا هنگامی‌که بسیار نرسیده است، قبوضیت آورد.
جالینوس می‌گوید: دیسقوريدوس در اشتباه است که گفته آلوی دمشقی قابض است. آلوی دمشقی مسهل است و صمغ آن سنگ مثانه را خرد می‌کند.

در مخزن الادویه راجع به آلو چنین نوشته‌شده است:

اجاص میوه‌ای است مشهور و به فارسی آلو نامند که انواع مختلف دارد. بعضی سیاه و بعضی زردرنگ و کوچک‌اند که کوچک آن را آلوچه نامند. بعضی ترش و بعضی شیرین هستند. طبیعت آلوی سیاه و کاملاً رسیده، سرد و مرطوب است. نوع ترش آن از شیرین کمی سردتر است. دارای خواص غذایی کم و ملین است. چون قبل از طعام بخورند، برای سردرد و تب مفید است. مسهل است. در دمشق نوعی آلو وجود دارد که به رومی آن را «فقومیلاس» نامند و این نوع قابض است.
صمغ آن را که صمغ فارسی نامند، گرم‌تر از صمغ عربی و یبوست آن کمتر و سرفه را سودمند و برای زخم‌ها نیز مفید است.

مطالب ابن‌سینا و مخزن الادویه و نقل‌ قول دانشمندان دیگر حاکی از آن است که انواع آلو در بعضی خواص مشابه و در بعضی موارد – مانند اثرات مسهلی و قابض بودن باهم تفاوت دارند. این تفاوت مربوط به نارس و رسیده بودن آن‌هاست؛ به‌طوری‌که اصولاً آلو و آلوچه‌ها در ابتدا تلخ، بعد گس، ترش و سپس شیرین می‌شوند و لذا برحسب تغییر مواد، خواص و اثرات آن‌ها هم‌تغییر می‌کند.

در نوع کاملاً نارس، ترکیبات قابض آن‌ها به حداکثر و در حالت کاملاً رسیده به حداقل می‌رسد. البته ممکن است مواد مؤثر موجود در خاک‌ها و سرزمین‌های مختلف باهم تفاوت داشته باشد که ادعاهای مختلف دانشمندان را درباره اختلاف خواص آن‌ها توجیه می‌کند.

دیگر خواص آلو سیاه و فواید درمانی:

ضد پیری، آنتی‌اکسیدان، ضد تب، ضدویروس، ملین، مسهل، قابض، هضم‌ کننده غذا، صفرا آور و دارای خاصیت استروژنی.

ترکیبات مهم:

آلو یکی از منابع خوب ویتامین A و C، پتاسیم و فیبر (الياف) است. همچنین حاوی مقدار فراوانی ترکیبات آنتی‌اکسیدان بوده و به همین دلیل خاصیت ضد سرطانی قوی دارد. از دیگر ترکیبات مهم آلو، اسیدهای گیاهی (آلفا هیدروکسی اسید)، ازجمله اسیدسیتریک، اسید سوکسینیک، اسید مالیک و اسید سالی‌سیلیک است که در آلوی تازه به مقدار بیشتری وجود دارند. همچنین هیدرات‌های کربن و قندها، ترکیبات پکتینی، فلاونوئیدها و آنتوسیانین ها (بخصوص در آلوهای تیره‌ رنگ) از مواد مهم موجود در آلوها هستند.

نکات قابل‌توجه:

1- نام عمومی آلوی تازه در جهان «پلام» و نام عمومی آلوی خشک «پرون» یا «درایدپلام» است.

۲- نژادهای مختلف آلو که تعداد آن‌ها در جهان بسیار زیاد است، دارای مواد و خواص مشابهی می‌باشند؛ فقط آلوهای تیره‌تر ترکیبات آنتوسیانینی بیشتر و خواص کامل‌تری دارند.

٣- بهترین زمان مصرف برای اثر ضد یبوست آلو هنگام شب است.

۴- مهم‌ترین کشورهای تولید‌کننده آلو ایتالیا، فرانسه، چین، آمریکا، آلمان و یوگسلاوی هستند.

۵- هسته آلو اصولاً تلخ‌ مزه است که دلیل آن وجود گلوکزیدهای سیانوژنیک است؛ بنابراین مصرف خوراکی زیاد آن‌ها باعث هیدرولیز این مواد و تولید اسیدسیانیدریک و مسمومیت و گاهی مرگ می‌گردد. مهم‌ترین ترکیب هسته، روغن است که در صنایع مختلف، ازجمله آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد.

۶- رنگ ميوه انواع آلو ابتدا سبزرنگ است که با رسیدن کامل به رنگ‌های قرمز، سبز، زرد، صورتی، ارغوانی، بنفش تیره و سیاه تبدیل می‌شود.

۷- فشار و ضربه در موقع جمع‌آوری انواع آلو باعث فساد سریع آن‌ها می‌شود؛ لذا باید در جمع‌آوری و نگهداری آن‌ها دقت نمود. همچنین چون آلو در حرارت عادی و زیاد به‌سرعت رسیده و خراب می‌شود، باید آن را در درجه حرارت پایین نگهداری کرد.

۸- انواع آلو می‌تواند به‌صورت تازه، خشک، کمپوت و کنسرو مصرف شود. گاهی از آب آن استفاده می‌کنند و یا له‌شده آن را به‌صورت لواشک درمی‌آورند.

۹- مهم‌ترین انواع آلو در ایران شامل قطره طلا، آلو بخارا، آلو سیاه، آلو سانتروزا، آلو برغان و آلوچه سبز است.

۱۰- آلو را می‌توان در فریزر نگهداری نمود و در این حالت بهتر است آن را تا شش ماه مصرف کرد.

۱۱- بعضی افراد برای هضم آلوی تازه مشکل‌دارند؛ در این صورت می‌توانند از پخته آن استفاده کنند. هضم آلوی پخته راحت‌تر است و تقریباً تمام خواص آلوی تازه را نیز دارد. همچنین می‌توان برای استفاده از آلوی خشک در همه فصول، از پخته آن استفاده کرد.

۱۲- برای آنکه آلوی خشک زودتر پخته شود و حرارت زیادی نبیند بهتر است مدتی آن را خیس کرد.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌ گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره  09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.

منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی